Trong bối cảnh giáo dục hiện nay, đổi mới phương pháp dạy học không chỉ là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu tất yếu để nâng cao chất lượng giáo dục. Một môi trường học tập tích cực, nơi học sinh được chủ động khám phá và giáo viên đóng vai trò người dẫn dắt, chính là chìa khóa giúp thế hệ trẻ tự tin hội nhập trong kỷ nguyên mới - một kỷ nguyên của tri thức, sáng tạo và vô vàn cơ hội lẫn thách thức. Tinh thần tiếp cận năng lực, lấy người học làm trung tâm theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đã mở ra hướng đi mới, giúp học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn biết vận dụng, phân tích và khám phá thế giới theo cách của riêng mình. Với môn Vật lý, điều này càng trở nên sâu sắc hơn. Những khái niệm tưởng như trừu tượng sẽ trở nên sống động khi được chứng kiến bằng mắt, chạm bằng tay và kiểm chứng bằng chính tư duy của người học. Tiết thực hành đo gia tốc rơi tự do của lớp 10B1 diễn ra vào sáng ngày 26/11/2025 dưới hướng dẫn của thầy Nguyễn Chí Huy và sự tham gia đầy đủ của 44 học sinh đã trở thành một trải nghiệm đáng nhớ - nơi Vật lý không còn là những con số khô khan, mà hóa thành nhịp đập của sự tò mò và niềm vui khám phá tri thức.

Ngay khi bước vào phòng thí nghiệm, chúng em lập tức cảm nhận được một bầu không khí khác lạ: ngăn nắp, sáng sủa và đầy cuốn hút. Dụng cụ thực hành được sắp xếp gọn gàng: Đồng hồ đo thời gian hiện số, máng đứng có gắn thước, dây dọi; vật bằng thép hình trụ, nam châm điện, cổng quang điện, giá đỡ có đế 3 chân, bảng hướng dẫn kỹ thuật… tất cả tạo nên cảm giác hứng thú như đang bước vào một không gian nghiên cứu thu nhỏ. Trên gương mặt từng bạn là sự háo hức khó giấu. Thầy Huy bước vào với nụ cười quen thuộc, nhưng cách thầy bắt đầu lại khiến cả lớp bất ngờ. Không công thức, không lý thuyết dài dòng, chỉ là vài câu hỏi giản dị mà gợi mở vô cùng:

“Điều gì khiến một vật rơi nhanh dần đều?”

“Nếu không có lực cản không khí thì chuyện gì sẽ xảy ra?”

“Vậy chúng ta sẽ đo gia tốc rơi tự do như thế nào?”

Những câu hỏi ấy như mở ra một cánh cửa. Cả lớp nhìn nhau, rồi từng cánh tay đưa lên với những suy nghĩ đầy tự nhiên. Thầy không vội sửa sai, không áp đặt đáp án, mà để chúng em tự khám phá. Lớp được chia thành 4 nhóm. Sau khi thầy giới thiệu dụng cụ và lưu ý an toàn, không khí trở nên sôi nổi ngay lập tức. Bạn nào cũng nhiệt tình, vừa thử dụng cụ vừa phân công nhiệm vụ. Ai cũng mong nhóm mình đạt kết quả tốt nhất. Khi bắt đầu thả vật, tiếng “tích” của đồng hồ hiện số vang lên sắc nét, kéo theo ánh mắt chăm chú của mọi thành viên. Mỗi số đo hiện ra không chỉ là kết quả thí nghiệm, mà còn là minh chứng cho sự hợp tác, kiên trì và tỉ mỉ. Chúng em cùng nhau tính toán, bàn luận về sai số, điều chỉnh thao tác. Có nhóm reo lên đầy phấn khích khi kết quả thu được gần trùng khớp với con số 9,8; có nhóm kiên trì thử lại nhiều lần; có nhóm say mê đến mức quên cả thời gian. Thầy nhìn chúng em nói: “Đó chính là tinh thần của khoa học: kiên trì và luôn muốn đạt đến sự chính xác”. Niềm vui khi tự mình khám phá quy luật tự nhiên thật sự khiến Vật lý trở nên rất diệu kỳ.

Khi các nhóm hoàn thành thí nghiệm, thầy Huy hướng dẫn chúng em thảo luận về nguyên nhân sai số, cách cải tiến thí nghiệm, và cách vận dụng kiến thức vào các hiện tượng thực tế. Thầy giống như người dẫn đường, người khơi mở tư duy và giúp chúng em hiểu sâu hơn về kiến thức. Thầy luôn nhẹ nhàng, khuyến khích chúng em tự tin chia sẻ. Thầy không đứng ở trung tâm của tiết học, mà lùi lại, để chúng em được “tỏa sáng” với vai trò là những người khám phá. Chính điều đó đã làm cho tiết học trở nên ý nghĩa và trọn vẹn hơn. Chúng em hiểu rằng học Vật lý không chỉ là ghi nhớ công thức, mà là học cách đặt câu hỏi, cách kiểm chứng, cách hợp tác và cách suy luận khoa học. Khi bước ra khỏi phòng thí nghiệm, trong lòng chúng em vẫn còn đầy háo hức. Nhiều bạn vẫn tranh luận về sai số, về cách làm chính xác hơn, về những hiện tượng vật lý có thể thử ở tiết sau. Tiết học không chỉ dừng lại trong bốn bức tường phòng thí nghiệm, mà còn mở đường cho sự tò mò và đam mê khám phá thế giới.

Chúng em nhận ra rằng, chính sự đổi mới trong phương pháp dạy học đã giúp chúng em được là chủ thể của tiết học, được trải nghiệm kiến thức bằng cảm xúc và hành động thực tế, chứ không chỉ bằng lý thuyết. Tiết thực hành đo gia tốc rơi tự do của lớp 10B1 là một hành trình đáng nhớ, một bài học giúp chúng em hiểu rằng tri thức không nằm ở những trang sách tĩnh lặng, mà nằm trong chính những trải nghiệm sống động mà chúng em được tự tay thực hiện. Từ phòng thí nghiệm nhỏ bé, chúng em đã học cách hợp tác, cách tìm hiểu, cách kiên trì và cách nhìn thế giới bằng đôi mắt của người khám phá. Đó cũng chính là mục tiêu của phương pháp dạy học đổi mới: giúp học sinh không chỉ học để biết, mà học để hiểu, để làm. Chúng em tin rằng những tiết học như thế này sẽ tiếp tục nuôi dưỡng tình yêu Vật lý và trở thành hành trang quý báu trên con đường chinh phục tri thức. Tiết học không chỉ mang lại kiến thức, mà còn thắp lên trong chúng em ngọn lửa đam mê khám phá - ngọn lửa sẽ theo chúng em suốt chặng đường học tập phía trước.

Một số hình ảnh của tiết thực hành

                                                                                Người viết: Đặng Bảo An 10B1