Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm đến công tác dân số và sức khỏe sinh sản. Đây là một trong những nhiệm vụ chiến lược, có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển bền vững của đất nước, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi người dân và chất lượng nguồn nhân lực quốc gia;

Thực hiện công văn số: 970/SGDĐT-GDNNGDTX ngày 16/9/2025 của Sở GD&ĐT Hưng Yên về việc thực hiện Kế hoạch số 56/UBND ngày 11/9/2025 của UBND tỉnh; Thực hiện Kế hoạch số 401/KH-THPTPC ngày 10/10/2025 – Kế hoạch giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên năm 2025-2026 của trường THPT Phù Cừ;

Sáng thứ hai, ngày 27 tháng 10 năm 2025, trường THPT Phù Cừ tổ chức buổi truyền thông về sức khỏe sinh sản vị thành niên, nhằm giúp các em học sinh hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe sinh sản, trang bị những kiến thức và kỹ năng cần thiết để bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng.

Lứa tuổi vị thành niên có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, là giai đoạn đánh dấu bước phát triển các kỹ năng cần thiết để các em bước vào giai đoạn trưởng thành. Chính vì vậy, các em cần được quan tâm chu đáo về mọi mặt từ phía gia đình, nhà trường và xã hội, trong đó việc chăm sóc sức khỏe sinh sản là một việc làm quan trọng. Lứa tuổi vị thành niên hiện nay đang có những nguy cơ quan hệ tình dục sớm, không an toàn dễ dẫn đến mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, kể cả HIV/AIDS, mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn… Một trong những nguyên nhân dẫn đến các vấn đề trên là do các em còn thiếu hiểu biết về giới tính, tình dục, thiếu kỹ năng sống cần thiết để tự bảo vệ mình trước những nguy cơ khiến vấn đề chăm sóc sức khoẻ vị thành niên trở nên trầm trọng hơn.

         Nội dung buổi truyền thông sức khoẻ sinh sản vị thành niên:

Nội dung thứ nhất: TUỔI VỊ THÀNH NIÊN LÀ GÌ?

Vị thành niên: “giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con sang người lớn”

Độ tuổi vị thành niên: từ 10 đến 19 tuổi, chiếm 20% dân số

Sức khỏe sinh sản vị thành niên sức: “Là tình trạng khỏe mạnh về thể chất, tinh thần và xã hội của tất cả những gì liên quan đến cấu tạo và hoạt động của bộ máy sinh sản ở tuổi vị thành niên, chứ không chỉ là không có bệnh hay khuyết tật của bộ máy đó”.

Nội dung thứ hai: NHỮNG THAY ĐỔI Ở TUỔI VỊ THÀNH NIÊN

1. Thay đổi về thể chất:

- Ở nữ giới:

Phát triển chiều cao.

Phát triển cân nặng.

Tuyến vú phát triển → Ngực to ra.

Khung chậu phát triển → mông to ra (to hơn nam giới).

Bộ phận sinh dục phát triển, tử cung và buồng trứng phát triển.

Có kinh nguyệt.

Ngưng phát triển bộ xương sau khi hình thể đã hoàn thiện

- Ở nam giới

Phát triển chiều cao.

Phát triển cân nặng.

Thay đổi giọng nói (vỡ giọng, giọng nói ồm ồm), sau 18 tuổi giọng trầm trở lại.

Tuyến bã, tuyến mồ hôi phát triển.

Ngực và hai vai phát triển.

Các cơ của cơ thể rắn chắc.

Lông trên cơ thể và mặt phát triển

Cơ quan sinh dục phát triển.

Bắt đầu xuất tinh.

Sụn giáp ở cổ phát triển.

Ngưng phát triển bộ xương sau khi hình thể đã hoàn thiện.

Chú ý: Thời kỳ dậy thì chính thức ở nam và nữ chứng tỏ rằng: bộ máy sinh dục đã trưởng thành, các em có khả năng thực hiện quan hệ tình dục, nam có thể làm cho nữ giới mang thai và nữ có thể có thai và sinh con.

2. Thay đổi về tâm sinh lý:

Nhân cách:

Cố gắng làm được những điều mình mong muốn.

Thường đặt ra những câu hỏi: Tôi là ai? Tôi có thể làm gì?

Thích thể hiện bản thân

Tâm lý:

Cảm thấy mình không còn là trẻ con nữa.

Muốn được đối xử như người lớn.

Muốn thoát ra khỏi những ràng buộc của gia đình, thường xảy ra những xung đột giữa trẻ VTN và cha mẹ.

Tình cảm:

Quan tâm và có cảm giác lạ với người khác phái, yêu đương nông cạn, quan hệ tình dục không an toàn.

Nội dung thứ ba: TÌNH YÊU LÀ GÌ?

Tình yêu là một loại tình cảm đặc biệt, là biểu hiện cao nhất của tình người, tuy nhiên tình yêu nam nữ không đồng nghĩa với việc quan hệ tình dục và hấp dẫn giới tính.

Tình yêu tuổi vị thành niên có nghĩa là

Các em yêu nhau, cuốn hút nhau một cách mãnh liệt từ những cái cảm tính bề ngoài,…

Đó là mối tình thuần khiết và lí tưởng; Thường chứa nhiều niềm vui và nỗi lo âu.

Sự lý tưởng hóa tình yêu giúp cho tình yêu ở lứa tuổi này trở nên bay bổng.

Các em nữ bước vào tuổi dậy thì sớm hơn các em nam nên các em thường tự tin, mạnh dạn hơn.

Như thế: Tác động tích cực của tình yêu tuổi vị thành niên là:

Kỉ niệm, kí ức đẹp.; Thúc đẩy học tập, vui vẻ, hoạt bát hơn

Biết chia sẻ, giúp đỡ người khác, sống có trách nhiệm hơn.; Sống có mục đích, lí tưởng, định hướng tương lai.

Tác động tiêu cực của tình yêu tuổi vị thành niên

Chểnh mảng học tập (khi cãi nhau), tốn thời gian nghĩ ngợi vẩn vơ. Tốn tiền nhắn tin, đi chơi, ăn quà,…

Học đòi, chứng tỏ cái tôi bản thân, bị ảnh hưởng bởi cái xấu của bạn bè.

Luôn lo lắng những chuyện không đâu, hay buồn hơn.

Nội dung thứ tư: CÁC NGUY CƠ HAY GẶP Ở TUỔI VỊ THÀNH NIÊN

Do những thay đổi trên mà vị thành niên dễ bị: dụ dỗ, mua chuộc, lường gạt, xâm hại và dễ bắt chước.

- Quan hệ tình dục bừa bãi, không an toàn, hậu quả:

- Mang thai sớm ngoài ý muốn:

Dễ bị sẩy thai, đẻ non, nhiễm độc thai, làm tăng nguy cơ tử vong mẹ.

Do khung chậu phát triển chưa đầy đủ nên khi sanh dễ phải can thiệp bằng thủ thuật hoặc phẫu thuật.

Làm mẹ quá trẻ, cơ thể phát triển chưa đầy đủ dễ dẫn đến thiếu máu, thai kém phát triển, dễ bị chết lưu.

Tỉ lệ trẻ sinh ra thiếu cân, trẻ suy dinh dưỡng, trẻ mắc bệnh và tử vong cao hơn nhiều so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành.

Bỏ học giữa chừng, ảnh hưởng tới tương lai.

Làm mẹ sớm dễ bị căng thẳng, khủng hoảng tâm lý, tổn thương tình cảm, dễ chán nản, cảm thấy cách biệt với gia đình và bạn bè.

Bị người kia bỏ rơi hoặc phải cưới gấp với người mà bạn không muốn có cam kết cuộc sống với người đó.

Bản thân và gia đình phải gánh chịu những định kiến của xã hội.

Gánh nặng về kinh tế khi nuôi con.

Góp phần làm tăng chi phí xã hội, tăng dân số.

Phá thai có thể đưa đến các tai biến: choáng, chảy máu, nhiễm trùng, thủng tử cung, vô sinh …

- Mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục và HIV/AIDS.

- Dễ bị lôi cuốn bởi các chất kích thích, chất gây nghiện như: rượu, thuốc lá, ma túy.

Nội dung thứ năm: VỊ THÀNH NIÊN CẦN LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG TRÁNH NHỮNG TÁC HẠI?

- Rèn luyện về kỹ năng sống:

Chủ động tìm hiểu kiến thức về giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành niên từ cha mẹ, thầy cô, anh chị, người thân và bạn bè.

Cần tâm sự về những lo lắng, băn khoăn, thắc mắc với người thân trong gia đình, thầy cô, bạn bè, người có uy tín, kiến thức và có trách niệm.

Có thời gian biểu học tập, nghỉ ngơi, giải trí và tập luyện thể dục thể thao cho phù hợp và điều độ.

Phân biệt rõ ràng giữa tình yêu và tình bạn khác giới trong sáng, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.

- Chăm sóc sức khỏe sinh sản, vệ sinh cá nhân, vệ sinh bộ phận sinh dục:

Nữ:

* Phải biết cách thực hiện vệ sinh kinh nguyệt (thay băng vệ sinh thường xuyên trong thời gian hành kinh).

* Đến 15-16 tuổi mà không có kinh nguyệt thì phải đi khám.

* Uống viên sắt: kể từ khi bắt đầu có kinh nguyệt, mỗi tuần uống 01 viên, liên tục 16 tuần trong 01 năm (16 viên/năm) để phòng tránh thiếu máu do thiếu sắt.

Nam:

* Phải biết phát hiện những bất thường về cơ quan sinh dục của mình để đi khám bệnh kịp thời như: hẹp bao quy đầu, tinh hoàn ẩn, vị trí bất thường của lỗ tiểu.

* Không mặc quần áo quá bó sát, chật hẹp

Tránh xa những hình ảnh, sách báo, phim ảnh, trang web khiêu dâm, đồi trụy; tránh xa rượu, thuốc lá, ma túy.

Không nên quan hệ tình dục (QHTD) trước tuổi trưởng thành

Biết các kỹ năng tránh bị xâm hại tình dục

– Không đi một mình ở nơi tối tăm.

– Không ở trong phòng kín một mình với người lạ

– Không nhận tiền, quà hoặc sự giúp đỡ đặc biệt của người khác mà không có lí do.

– Không đi nhờ xe người lạ.

– Không để người lạ vào nhà nhất là khi ở nhà một mình.

– Biết cách ứng phó với nguy cơ bị xâm hại như:

                    + Đẩy kẻ xấu ra, không để cho họ động vào bản thân,..

                    + Đứng ngay dậy, chạy thật nhanh tới chỗ có nhiều người và la hét để nhiều người biết và giúp đỡ;

                    + Kêu cứu, hô hoán để nhận sự giúp đỡ;

                    + Phải nói ngay với người lớn, người thân trong gia đình để có biện pháp giải quyết kịp thời,..

Trong buổi truyền thông, các em học sinh đã rất chú ý lắng nghe và tích cực thảo luận, trao đổi về các vấn đề mà các em còn băn khoăn, thắc mắc, chưa thấu hiểu. Buổi truyền thông đã cung cấp cho các em học sinh nhiều thông tin bổ ích và ý nghĩa, giúp mỗi em hiểu rõ hơn về sức khỏe sinh sản, một chủ đề tưởng chừng quen thuộc nhưng lại vô cùng quan trọng trong hành trình trưởng thành của mỗi chúng ta.

Hy vọng rằng, qua chương trình, các em học sinh đã nhận ra rằng chăm sóc sức khỏe sinh sản chính là tôn trọng và yêu thương chính bản thân mình, là biết sống có trách nhiệm, biết lựa chọn những hành vi đúng đắn để bảo vệ sức khỏe, tương lai và hạnh phúc của mình. Mỗi kiến thức hôm nay, không chỉ là những thông tin lý thuyết, mà còn là hành trang quý giá giúp các em học sinh tự tin hơn, trưởng thành hơn và biết cách xây dựng lối sống lành mạnh, văn minh, phù hợp với lứa tuổi.

Một số hình ảnh buổi truyền thông:

Người viết: Trương Mộng Diện